آفت رویکرد تأویلی در نتیجه گیری های سیاسی

بسم الله الرحمن الرحیم
❌ آفت رویکرد تأویلی در نتیجه گیری های سیاسی
✍🏻 محمود رفاهی فرد، (در تالار مباحثه (http://mobahathah.ir/showthread.php?tid=2314&pid=8415#pid8415))

(البته پس از چندی توسط مسئولین سایت حذف شد!!)

 

 

🔸رویکرد تاویلی به نصوص دینی، در انحاء گوناگونی ظاهر می شود. گاهی تاویل ارائه شده، همراستا با معنای ظاهر است و از مستند معتبری هم برخوردار است (مانند این که روایت معتبری، تاویلی را برای آیه ای ذکر کند)؛ گاهی، تاویل ارائه شده،از مستند معتبری برخوردار نیست اما همراستا با معنای ظاهر است و می توان آن را به عنوان تاویلی محتمل پذیرفت. اما گاهی معنایی که مطرح می شود نه تنها از مستند معتبری برخوردار نیست بلکه کاملا بر خلاف معنای ظاهر عبارت است و به نوعی، عبارت را از معنایی که برای افاده ی آن القاء شده، تهی می کند. این نحوه تاویل که به تعبیر برخی می توان آن را تلاعب با آیات و روایات نامید، در برخی جریان های فکری نمونه های فراوانی دارد (مانند عذاب را از عذب دانستن و گوارای کافر معرفی کردن، غرق شدن فرعون در محبت الهی، عتاب حضرت موسی نسبت به حضرت هارون به این جهت که با گوساله پرستی مخالفت کرده و ...)

🔸گرچه این نحوه نگاه به نصوص دینی بیشتر در مسائل مربوط به توحید و معاد مطرح شده، اما در چند دهه ی اخیر و به تبعِ جو غالب سیاسی، شاهد سرایت این رویکرد به مسائل مربوط به امامت و نیز احکام فقهی هستیم. مثلا در کتاب "ولایت فقیه در حکومت اسلام" که از القائات سید محمد حسین طهرانی (مشهور به علامه طهرانی) تدوین شده است در توضیح حدیثی که صاحب هر قیامی قبل قیام امام زمان علیه السلام را طاغوت معرفی می کند آمده است:

"از قرینه‌ قَبْلَ قِیَامِ الْقَآئِمْ‌ مى توان استفاده کرد که آن رایتى که برداشته شود... آن رایتى است که در مقابل رایت قائم است....و ولایتى را که به خود نسبت مى‌دهد در مقابل ولایت قائم علیه السّلام است نه مندکّ و فانى در ولایت و قیام قائم، و نه در مسیر و ممشاى آن حضرت."

▪️مشاهده می شود که چه طور گوینده، به قرینه ی تعبیر "قبل قیام القائم" (!!!) ادعا کرده که این حدیث، شامل قیامی که مندکّ و فانی در ولایت و قیام قائم باشد نمی شود!

{و البته لازم به ذکر است که روایات نهی از قیام،‌ بیان های متفاوتی دارد که این توجیه آبکی در آن ها قابل تطبیق نیست؛ برای مثال در برخی از آنها بر این تأکید شده که تا زمان خروج سفیانی حرکتی نکنید (وسائل ۱۵/ ۵۲)}

🔸نمونه ی دیگر، مطلبی بود که چندی پیش در یادداشت یکی از شخصیت های رسانه ای منتشر شد. در آن یادداشت در توضیح حدیث "من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتۀ حاهلیه" آمده بود که بعضی افراد به امام زمان علیه السلام معتقدند ولی با این حال نمی توان پذیرفت که از مات میتۀ جاهلیه خارج اند (مثال زده بود به "جریان شیرازی ها") و از این مطلب، نتیجه گرفته بود که باید به مراتب امامت قائل شویم (یعنی ولی فقیه هم مرتبه ای از امامت را دارد و چون اینها نسبت به این مرتبه باور ندارند مصداق مات میتۀ حاهلیه می شوند)!

✔️... کَأَنَّهُمْ أَئِمَّةُ الْکِتَابِ‏ وَ لَیْسَ الْکِتَابُ إِمَامَهُمْ لَمْ یَبْقَ عِنْدَهُمْ مِنَ الْحَقِّ إِلَّا اسْمُهُ وَ لَمْ یَعْرِفُوا مِنَ الْکِتَابِ إِلَّا خَطَّهُ وَ زَبْرَه‏...
 چنان است که گویى آنان پیشوایان قرآنند و قرآن پیشواى ایشان نیست! پس در نزد ایشان چیزى جز نام قرآن باقى نماند، و جز خط و نوشتن آن چیزى دیگر ندانند ..